аманлар ҳәр қыйлы халықлардың ўәкиллери: Искандар (Александр) - грек, Мажнун-араб, Ширин-армиянка, Шапур-иранлы, Фархад-қытайлы ҳ. т. б.
Наўайының каҳраманлары ҳәр түрли илимлерди үйренеди, тәбияттың сырларын үйренеди. Сыртқы билимлерди қоллана отырып, халықтың өмирин жеңиллестиреди, адамларға бахыт әкеледи.
Науайы бир халқыты екиншисине қарсы қойыўды мақулламады. Өзи де басқалар менен дос болады.
Абдурахман Жамийдиң жәмйетлик-философиялық көз-қараслары
Абдурахман Жамий Гераттдан алыс емес жерде Джан округиниң Харджир аўылында туўылған. Балалығында ана тилиниң ҳәм араб тилиниң грамматиксын уйренди. Самаркандтқа көшип келгеннен кейин Джами Кази-заде Руми ҳәм Ходжа Али Самаркандиден геометрия, алгебра ҳәм астраномия бойынша лекциялар тыңлайды. Шайырдың бул асқан таланты туўралы Кази -заде Руми былай дейди: «С тех пор, как существвует Самарканд, через воды Амударьи на наш берег не преходил такой способный и умный молодой человек, как Джами». (Раджабов М. Абдурахман Джами и таджикская философия XV в. Душанбе, qoyi. c. yu).
Соң ала Джами шейх Саадиддин Кашгария (qrtyж. ) шәкирт болды, накшбандияны ҳәм уйренеди. Соңынан нақшбандияның тийкарғы қәделерин толығы менен қабыллады ҳәм Нақшбандия ордениниң көрнекли теоретик ҳәм искерлериниң бири болады.
Джами энцеклопедиялық билимге ийе ойшыл болды. Ол геометрияны, астраномия, космографияны, математиканы, араб тилин, философияны, этиканы, риториканы жақсы билди. Поэтикалық дөретиўшилигинде Алишер Наўайы менен таныслығының үлкен роли бар. А. Наўайы Джамиди өзиниң устазы деп есаплады.
Джами- пантеист. Қудай - дөретиўши, ҳәммесиниң биринши себеби. Қудай -мәңги, қалғанлары өткинши ҳәм ўақытша. Реаль ҳәм қыялый дүньяны Джами форма, ал қудайды мазмун деп атайды. Егер қудай бир мәртебеден көп болғанда дүн
Страницы: << < 77 | 78 | 79 | 80 | 81 > >>