ттағы мектеплер. Мутазализмниң тийкарын салыўшылардан ҳәм Ал-Хасан ал-Басрадан (мутазилитлер оны устазларының бири деп есаплады) басқа басралық типтеги мутазилитлердиң көрнекли ўәкиллери. Муаммар ибн Аббаз, Аллам (ir0-ж. қайт. болды), Наззам (iet қ. б. ), Джахиз (iyi қ. б. ), Абу Али ал-Джуббан ҳәм оның баласы Абу Хашим, Абу ал-Джаббар (q0wr қ. б. ) ҳәм оның мийрасхорлары Гихумама ибн ал-Ашрас (iwy қ. б. ), Мурдар (ir0 қ. б. ), Ахмад ибн Дауд (itr қ. б. ), Хайям ҳәм Кабит Бағдад мектебине (бул мектеплердиң тийкарын Бишер ибн ал Мутамир (iwt қ. б. ) салды) тийисли болды.
Бул еки мектеп арасында дискуссиялар басында каламның нәзиклиги (тонкости калама) дөгерегинде өтти. Бул дискуссиялардың характери Абу Рашид ан-Насабури (q0wr қ. б. ) ҳәм оның шәкирти Абу ал Джаббари тәрепинен жазылған «Ал-Масаъил фи-л-хилоф байна-л басрийин ва-л-багдаийин» (Проблемы споров между школами Басры и Багдада) атлы китапта бериледи.
Барлық мутазилитлер ушын ортақ ҳәм оларды бирдейлестиретуғын (идентификациялайтуғын) бес усыл (өлшем):
q. Монотеизм (араб тавхид) - қудай туўралы тәлиймат. Политеизмди, антроморфизмди бийкарлайды. Сондай-ақ ҳақыйқатлықты ҳәм қудайлық атрибутлардың шексизлигин қудайлық тийкардан бөлек белгили тийкар ҳәм ипостос дегенге қарсы.
Мутазилитлер тийкардың атрибутларын (билим, власть, өмир) ажыратты. Булар қудай менен, оның мәниси менен бара-бар еди, сонлықтан шексиз еди. Ис-ҳәрекеттиң атрибутларын (ерик, еситиў, сөйлеў) ажыратты. Булар ўақыт пенен байланыслы пайда болған, өскен, өзгеристе, соның ушын ҳәм қудайдың тийкарынан (отличные от божественной сущности) деп қарайды. Бул пикирлерден шығады антропоморфизм бийкарланады ҳәм уранның дөретилгенлиги мойынланады.
Антроморфизмди бийкарлай отырып, өмир соның менен бирге қудайдың атрибутларын бийкарлап, о
Страницы: << < 20 | 21 | 22 | 23 | 24 > >>