рекшеліктерімен өзгешеленетін қасиеті.
Немесе ағзалар даму барысында жаңа белгілерге ие болып, сондықтанда түр ішіндегі даралар арасында болатын айырмашылықтарды - өзгергіштік деп атайды.
Ағзалардың барлық белгілері: сыртқы және ішкі құрылысы, физиологиясы, мінез-қылығы тағы да басқа ерекшеліктері өзгеріп отырады.
Дарвин кезінде тұқым қуалайтын өзгергіштіктердің пайда болу себебі аз зерттелген болатын, сондықтан өзгергіштіктің бұл түріне ол - анықталмаған деген ат берген.
Кәзіргі уақытта әсіресе генетиканың дамуына байланысты, тұқым қуалайтын өзгерістер гендердің өзгеруі немесе олардың жаңа комбинацияларының түзілуі арқылы қамтамасыз етілетіндігі белгілі. Генотиптің өзгеруіне байланысты ағзалар әртүрлі мутацияға ұшырайды.
Мутациялар ағзалардың морфологиялық және физиологиялық ерекшеліктеріне әсер етеді өзгеріске немесе мутацияға ұшыраған дараны мутант деп, ал оны тудыратын факторларды мутагенді факторлар деп атайды. Мутагенді факторларға радиоактивті изотоптар, ультракөгілдір иондық және рентген сәулелері, ағзаға тигізетін әсерлері бар химиялық заттар (колхицин, иприт) жатады.
Генотиптің өзгеруіне байланысты ағзалар әр түрлі мутацияға ұшырайды.
Генотип дегеніміз ұрпақтың ата-анасынан алатын барлық гендерінің жиынтығы.
Тұқым қуалайтын өзгергіштіктің үш түрі бар:
Мутация (оның болуына гендердің өзгеруі себеп болады)
Комбинациялық өзгергіштік – ұрпақта ата- анасының гендері жаңадан үйлесуінен туындайды
Арақатынастық (корреляциялық) өзгергіштік, ол геннің бір ғана емес, екі немесе одан да көп белгілердің қалыптасуына әсер етуіне байланысты болады.
кесте Тұқым қуалайтын немесе генотиптік өзгергіштіктің түрлері немесе формалары
Өзгергіштіктің түрлеріПайда болу себептеріМаңызыМысалдар
Мутациялық өзгергіштік Ішкі
Страницы: << < 11 | 12 | 13 | 14 | 15 > >>