Алқабилер соты

ын Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты.
Осы орайдан айтар болсақ, биылғы жылдың алты айлық қорытындысы бойынша Жоғарғы Сотта республика бойынша алқабилер қатысуымен қаралған істерге төрағалық еткен судьялардың қатысуымен жеке міжіліс өтіп, онда алқабилер қатысуымен өткен сот процестері кеңінен талқыланды.
Әлемдік тәжіребеде өзін ақтаған алқабилер сотының англо-саксондық және құрылықтық деп аталатын екі түрі бар. Қысқаша сипаттама берер болсақ, англо-саксондық үлгіснде алқабилер үкім шығарарда кеңесу бөлмесінде жеке қалып, өз ұстанымын кәсіби судьялардың қатысуынсыз айқындайды. Бұл үлгінің қолайсыз тұсы да осы. өйткені алқабилер негізінен өмірлік тәжіреге сүйенеді,әрқайсысы өз таным-түсінігінің деңгейінде ой қорытады. Қылмыскердің кінәлі немесе кінәсіздігін анықтауда ішкі сезімінің, өз сенімі мен нанымының жетегінде болатыны хақ. Сөйтіп, кей ретте олардың таза азаматтық көзқарастағы ұстанымдары заң нормалары белгілеген құқықтық принциптерге қиғаш келіп, нәтижесінде әділ билік салтанат құрмай қалуы мүмкін.
Ал, континенталдық үлгіде бұл жағдай біршама оңтайлы қарастырылған. Бұнда алқабилер мен кәсіби судьялар кеңесу бөлмесінде бірге болып, қылмыскердің қаншалықты кінәлі екенін бірлесіп шешеді. Мұндай жағдайда қателікке ұрынбайды. өйткені алқабилердің адамгершілік мораль тұрғысынан ұстанған көзқарасын кәсіби судьялардың жетік білімі толықтырады. Бұл үлгінің артықшылығы да осында.
Заңгерлер мен мамандардың арасында қызу пікірталас тудырған ұзақ талқылаудан кейін біздің елде құрлықтық үлгі таңдалды. әрине, қай үлгіні де негізгі болмасын сақтай отырып, өз бойыңа шақтап өзгертудің ерсілігі болмас, тіпті ол қажет те сияқты.
Десек те, алғашқы тәжірибелер «Алқабилер туралы» Заңның толықтырулар мен өзгерістер енгізуді қажет ететін тұстары да баршылық еке