елгіленген мерзім ішінде қызмет ететін бір немесе бірнеше сайлау органдарының қолына шоғырланады. Олар әдетте жоғары заң шығару органы (парламент , конгресс , ұлттық жиналыс) және мемлекет басшысы (президент,төраға кейде алқалы призидиум) болып табылады. Қазіргі Республикаларда парламенттік және президенттік депа екіге бөлінеді. Парламенттік Республикада жоғары билік органдары жүйесіндегі түйінді орындардың бірін парламент иемденеді, ол Заңдар қабылдайды және жалпымемлекеттік маңызды мәселелерді шешеді. Ол елдің мемлекеттік бюджетін бекітеді , өзінің алдында жауап беретін үкімет қызметін бақылап отырады. Ә)Президенттік Республиканың айрықша ерекшелігі - мемлекет басшысының өте күшті билігі болып табылады. Мұнда президент парламенттен тек премьер-министрді ала отырып үкіметті тағайындайды. Президенттік Республикада мемлекет басшысын халық тура (тікелей) немесе жанама (сайлаушылар алқасы) сайлаулар жолымен сайлайды. Мемлекеттік биліктің бірыңғай жүйесінде Қазақстан Республикасы Президентінің орны айрықша. Мемлекет басшысы ретінде Президент билік тармақтарының әрқайсысының қызметіне белсене араласады. Президент деген ұғым конституциялық құқық мағынасында мемлекет басшысы дегенді білдіреді. Президент қызметі тұңғыш рет Қазақстанда 1990-жылғы 24-сәуірде Жоғарғы Кеңес қабылдаған Заңмен тағайындалды,онда алғашқы Президентті Жоғарғы кеңес алты жыл мерзімге сайлайды белгіленді. Н. Ә. Назарбаев тұңғыш Президент болып сайланды. Кейін 1991 жылғы 16 қазанда Президент сайлауы туралы Заң қабылданып , мұнда Президентті республика халқының жалпыға бірдей , тең және төте сайлау құқығы негізінде жасырын дауыс беру арқылы бес жыл мерзімге сайлауы көзделді. Осы Заңның негізінде Республика Президентінің сайлауы өткізіліп , онда Н. Ә. Назарбаев тағы да сайланды. 1991 жылғы 10 желтоқсанда Жоға
Страницы: << < 1 | 2 | 3 > >>