ірі қор заты ретінде сақтылып қажет болған жағдайда қайтадан цитоплазмаға өтіп жасуша тіршілігіне жұмсалады. Енді бірі зат алмасудың керіксіз өнімдері ретінде цитоплазмадан шығарылған қалдық түрінде сақталып, күзде жапырақ түскен қалдық зат есебінде шығарылады.
Жасушада вакуольдың атқаратын қызметі:
Жасуша ішіндегі сулы ортаны қалыптастырып су мен тұздың алмасуын реттейді;
Жасушадағы сұйықтықтың қысымы бірқалыпты болуын сақтайды;
Вакуольде көптеген органикалық заттар қорға жиналып, өсімдікке қажет болғанда жұмсалады;
Керексіз зиянды улы заттар жиынтығы вакуоль арқылы сыртқа шығарылады;
Æ
æ
Æ
摧âሀВакуоль улы заттарды ерітіп ыдыратады, мұндай вакуольды лизосома дейді.
Жасуша шырынының құрамы.
Жасуша шырынының химиялық құрамы өсімдік түріне байланысты, бірінде қышқыл, екіншісінде сілті, үшіншісінде бірқалыпты. Шырындағы судың мөлшері 70-95.
Органикалық қышқылдарғақымыздық, алма, лимон, шарап қышқылдары жатады. Қымыздық қышқылдары рауғаш, атқұлақ, қымыздық өсмдіктерінің жапырақтарында көп болғандықтан, әсіресе піспеген жемістерде қышқылтым дәм басым. Алма қышқылы алма, шетен, шие, қызанақ, мүкжидек жемістері мен рауғаш жапырағының сағағында көп. Лимон қышқылы лимон, қызыл қарақат, мүкжидек жемістері мен темекі жапырағында кездеседі. Шарап қышқылы жүзім мен таңқурай жидегінде 0,3-ға дейін болады.
Көмірсуларқанты көп болғандықтан жасуша нырыны – дәмі тәтті, қоректік заттар қоры болып есептеледі. Фотосинтез кезінде түзілген ерімейтін алғашқы крахмал біртіндеп глюкоза(жүзім қанты) айналып, жасуша шырынында тез еріп жасуша қабықшасынын өтіп жапырақтан жемістерге, түйнектерге жеткізіліп, соңы клахмалға айналады. Глюкозаағзадағы энергия көзі, медицинада кеңінен қолданылады. Жеміс қанты (фруктоза) піскен жемісте
Страницы: << < 6 | 7 | 8 | 9 | 10 > >>