Боерык фигыль

ар шүрәле, җен һәм убыр;
Барчасы юк сүз- аларның булганы юктыр гомер. . .
. . . Син әле үс һәм укы күп, шунда аңларсың барын;
Мәгърифәт нуры ачар күп нәрсәләрнең ялганын.
2. Бу тавыш бик ачты күңлем, шатлыгымнан җан яна;
Әйдә чап, кучер, Казанга! Атларың ку: на! на-на!
3. Әй бәһале, әй кадерле, әй гөнаһсыз яшь бала!
Рәхмәте бик киң аның, һәрдам таян син Аллага!
4. Яшь балалар! Аларны сез яратыгыз,
Җылы сүзләр әйтеп, сөеп юатыгыз!
5. – И Сабыйлар! Эшләгез сез, иң мөкатдәс нәрсә –эш.
- Укучылар, өзекләр Тукайның кайсы шигырьләреннән алынган?
1. Шүрәле 2. Пар ат 3. Таян аллага 4. Кышкы кич 5.
Ул безгә нинди үгет бирә?
- Калын хәрефләр белән бирелгән фигыльләр эшне нинди мәгънә төсмере белән белдерә?
- Димәк,без бүген нинди УМ өстендә эшлибез?
- Боерык фигыль турында сөйләшәчәкбез. Үзбәя кую.
-Нинди сорауга җавап булып килә?
Нәрсә белән төрләнгән?
-Нинди җөмлә кисәге була?(җаваплар тыңлана)
Үс, укы—киңәш
Чап, ку,- боеру
Таян – киңәш
Яратыгыз, юатыгыз-
Эшләгез-
УМ ны адымлап чишү.
1. Модельләштерү:
Укучылар төркемнәрдә эшлиләр. Эшләп бетергәч,төркемнәрдән бер укучы аңлатып, тактада эшләп бирә.
Модель буенча бер-берләренә сөйлиләр, үз-үзләренә әйтәләр.
Боерык фигыль
мәгънәсе соравы төрләнеше җөмләдә
эш кушу нишлә? -зат-сан белән хәбәр
боеру нишләмә? төрләнә
өндәү нишләсен? 1 зат формасы юк
үтенү, ялваруны -барлыкта-юклыкта килә
- юнәлеш кушымчалары ала
Боерык фигыльнең төп формасы — II зат берлек саны. Ул тыңлаучы затка эш кушуны, боеруны белдерә һәм бернинди кушымча алмый: яз, кил, утыр, укы.
II зат күплек саны -гыз, -гез, -ыгыз, -егез кушымчасы ала: яз-ыгыз, кил-егез, укы-гыз, сөйлә-гез.
II зат к