сынан алғаш рет 1831 жылы ағылшын ботанигі роберт Броун ашқан. Цитоплазмадан тығыздау пішінді көбінесе шар тәрізді, кейде ұзынша сопақ, жұлдыз тәрізді, түссіз, мөлдір жасушаның дәл ортасына, шетіне орналасады. Оны препаратқа йодтың әлсіз ерітіндісін тамызу арқылы қоңыр түске боялудың нәтижесінде көруге болады. Әдетте жасушада бір ядро болады, әйтсе де екі, үш және көп ядролы жасушалар да бар. Жасыл балдырлар мен саңырауқұлақтарда көп ядролар кездеседі.
Пластидтер тек өсімдіктерге ғана тән, бірақ ол өсімдіктердің ішінде саңырауқұлақ, бактерия, көк-жасыл балдырлардың жасушаларында кездеспейді. Қалған жасыл өсімдіктердің жасушаларының цитоплазмасында шашырап жатады. Бір жасушалыларда олардың саны 1-ден 10-ған болады. Цитоплазмаға қарағанда тығыз болғандықтан жарық микроскобының көмегімен ғана көрінеді.
Пластидтер 3-ке бөлінеді: 1)хлоропластар (жасыл түсті); 2)хромопластар(сары, қызғылт-сары, қызыл түсті); 3)лейкопластар (түссіз). Балдырлардың жасушасындағы пластидтерді хромотофор дейді, олардың пішіндері таспа, таяқша, таға, тостаған тәрізді.
Вакуоль – іші көмірсулар, тұздар, органикалық қышқылдардың ерітіндісіне толы жасуша ішіндегі кеңістік. Жасушада вакуольдың атқаратын қызметі:
Жасуша ішіндегі сулы ортаны қалыптастырып су мен тұздың алмасуын реттейді;
Жасушадағы сұйықтықтың қысымы бірқалыпты болуын сақтайды;
Вакуольде көптеген органикалық заттар қорға жиналып, өсімдікке қажет болғанда жұмсалады;
Керексіз зиянды улы заттар жиынтығы вакуоль арқылы сыртқа шығарылады;
Вакуоль улы заттарды ерітіп ыдыратады, мұндай вакуольды лизосома дейді.
ІV. Бекіту.
Жасушаның құрылысы (бөліктері)Атқаратын қызметі
1. цитоплазма мен ядро Жасушада жүретін барлық тіршілік әрекетіне қатысады
2. вакуольЖасушаны қоректендіреді, жасуша іш
Страницы: << < 8 | 9 | 10 | 11 | 12 > >>