a Ispaniya olimi Batlik Adelard arab tilidan lotin tiliga tarjima qildi. Risolada natural sonlarni «hind raqamlari» hisoblangan 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 lar yordamida yozish, sonlarni qoshish va ayrish, ikkiga bolish va ikkiga kopaytirish qoidalari, kopaytirish amali va uni 9 raqami yordamida tekshirish, bolish, kasrlar hisobi, kasrlami kopaytirish, musbat sonlardan kvadrat ildiz chiqarish kabi masalalar ilk bor tadqiq qilingan.
Al-Xorazmiy matematika, fizika, geometriya, algebra, astronomiya, geografiya fanlari rivoji uchun poydevor bolib xizmat qilgan juda koplab asarlar yozgan, Bu asarlar turli tillarga tarjima qilingan va hozir ham dunyoning yetakchi universitetlarida oqitiladi. Al-Xorazmiyning bizgacha yetib kelgan 10 ta risolasidan quydagi 3 ta katta kashfiyot haqida aytish mumkin:
1. «Hind hisobi haqida»gi risolasida onlik pozitsion sanoq tizimining oltmishlikdan ustun ekanligini korsatgan va bu asar lotin tiliga tarjima qilingan, onli pozitsion sanoq tizimi butun dunyoga tarqalgan.
2. «Al-jabr va al-muqobala haqida qisqa kitob»ida aljabmi astronomiyaning yordamchi qismidan mustaqil fan darajasiga kotardi, 6 ta chiziqli va kvadrat tenglamalarni tasniflagan.
3. Al-Xorazmiy oz shogirdlari bilan orasidagi masofasi 35 km. bolgan. Tadmor va ar-Rakka shaharlaridan ertuvchi Yer sharining 10 li meridiani uzunligini hisobladi va u 6,72 km. ga teng ekanligini topgan.
Al-Xorazmiy 850-yiIda Bagdodda vafot etgan.
Mustahkamlash
Al-Xorazmiy haqida savol-javob otkazish
Baholash:
Uyga vazifa:Al-Xorazmiy haqida malumot topish
Mavzu: Algebraik ifodalar.
Darsning maqsadi:
Talimiy: Algebraik ifoda haqida tushunchaga ega bolish va uning son qiymatini hisoblay olish.
Tarbiyaviy: Olingan bilimlarni xayotda qollay olish. Oquvchilarni
Страницы: << < 1 | 2 | 3 | 4 > >>