нергия бөлініп, көмірқышқыл газы мен су түзіледі. Босап шыққан энергия организмнің тіршілік әрекетінің барлық процестеріне жүмсалады. Оттектің үлпаға еніп, көмірқышқыл газының шығарылуы қан арқылы қамтамасыз етіледі. Қан мен атмосфералык ауа арасындағы газ алмасу тыныс алу мүшелерінде жүреді.
Тыныс алу мүшелерінің қүрылыеы. Тыныс алу мүше леріне: мұрын қуысы, мұрын-жұтқъіншақ (носоглотка), көмей (көмекей), кеңірдек және бронхылар жатады. Бүлар -- ауа тасымалдау жолдары (93-сурет). Тыныс алудың негізгі мүшесі -- өкпе. Өкпеде газ алмасу жүреді.
Танау тесіктері арқылы ауа сүйек-шеміршек қалқасымен екіге бөлінген мұрын қуысына өтеді. Әр бөліктегі қалқада мүрын қуысының ішкі бетін үлғайтатын үш мүрын қалқаны орналасады. Мұрын қуысының барлық ішкі беті, шамамен, 100 см2. Ол тербелмелі эпителийлі сілемейлі қабықпен жа- былған және қан тамырларына бай келеді. Тамырлармен аккан қан дем алған ауаны дене температурасына дейін жылытады. Сілемейлі қабық бөлетін сілемей ауаны ылғалдайды жоне шаң-тозаң мен микроорганизмдерді тұтып қалады.
Сілемейде тұтылған микробтарды лейкоциттер фагоцитоздайды, содан кейін эпителий кірпікшелерінің (94-сурет) тербелісі арқылы шаң-тозаңмен бірге сыртқа шыгарылады. Мұрын қуысының сілемейлі қабығында иісті қабылдайтын иіс сезу жүйкелерінің ұшы орналасады. Мұрын қуысынан жылытылған, ылғалданған және тазартылған ауа аңқа мен жұткыншақ аркылы көмейге өтеді. Жұтылған ас тыныс жолдарына түспеуі үшін көмейге кіреберіс жер шеміршекті көмей қакпашығымен (надгортанник) жабылады.
Көмей ауаны жұтқыншақтан кеңірдекке өткізеді. Ауыз қуысындағы мүшелермен бірге көмей дыбыс түзу және айқын сөйлеу қызметін де аткарады (95-сурет).
көмей -- іші куыс түтік, ол мойынның алдыңғы бөлігінде IV -- VI мойын омыртқалары деңгейінде орналаскан. Көмейдің қа
Страницы: << < 1 | 2 | 3 | 4 > >>