Құрмалас сөйлем

мдерді қорытындылау Сабақта түсінгенің айту(15мин)Әртүлі жаттығулар арқылы сабақты қортындылауСол жаттығуларды орындау
ҮЖ нұсқамасы ҮЖ орындалу мүмкіндіктерін түсіндіруді қамтамасыз ету(2мин)Түсіндіру

жұмысын тексеру: (3 мин)
Қыздарар, үйге Оқшау сөздерді өткен болатынбыз.
1. Сөйлем деген не?
2. Оқшау сөз деген не?
3. Оқшау сөздер нешеге бөлінеді?
4. Түрлерін ата?
5. Оқшау сөздер сөйлем мүшесі бола алама?
Ұстаз болу – жүректің батырлығы,
Ұстаз болу – сезімнің ақындығы,
Ұстаз болу – мінездің күн шуағы,
Азбайтұғын адамның алтындығы деген өлеңмен сабағымызды бастаймыз. Қане мына ребустын көмегімен сабақтың тақырыбын ашаыйық.
Жаңа сабақ: (7 мин)
1. Құрмалас сөйлем деген не?
2. Құрмалас сөйлемнің түрлері?
3. Салалас құрмалас сөйлем деген не?
4. Сабақтас құрмалас сөйлем оның түрлері?
5. Аралас құрмалас сөйлем дегеніміз не?
(Сложные предложения) «Құрмалас» деген сөз «құра, құрау» сөздерінен алынып, грамматикалық термин ретінде ғана қолданылады. Жай сөйлем жай бір ғана ойды білдірсе, құрмалас сөйлем - екі немесе одан да көп ойды, күрделі ойды білдіреді. Құрмалас сөйлемнің құрамына енген жай сөйлемдер бір - бірімен қосымша шылау, орын тәртібі, өзіндік интонация арқылы байланысады.
Мысалы:
Жай сөйлем Құрмалас сөйлем Құрмаласу тәсілі
Жаңбыр жауды. Жер көгерді. Күн шықты. Мал өріске кетті. Жаңбыр жауды да, жер көгерді. Күн шыққан соң, мал өріске кетті. Сонымен құрмалас сөйлем үшке бөлінеді: Салалас,сабақтас Салалас құрмалас пен сабақтас құрмалас сөйлемдердің бірігуінен құрмаластың ерекше үшінші түрі: аралас құрмалас сөйлем жасалады.
Сабақтас құрмалас сөйлем – басынқы және бағыныңқы бөліктерден тұратын құрмалас сөйлемнің түрін сабақтас құрмалас деп атайды. Мысалы: Бұл туралы тағы да