Мутация

ер (сурет 1-2).
3. Ағзалар үшін «реакция мөлшері» деген не? Оған мысалдар келтіріңдер.
4. Өзгермелі нұсқа қатары деп нені айтамыз?
5. Бидай масағыныңбелгі өзгергіштігінің мысалын қарастырған болатынбыз. /слаид 4/ Не себепті варияциялық қатардағы нұсқалардың кездесу жиілігі әртүрлі?
Сурет бойынша сұрақтар:
Мына суретте әртүрлі орта жағдайларында өсіп дамыған бір өсімдік бейнеленген. /Слаид5/
1-өте құнарлы топырақтағы
2-құрғақ топырақтағы
3-көлеңкелі жердегі
4-сулы ортадағы
1-сұрақ:
Жас даралардың (1,2,3,4) генотиптері бірдей ме?
2-сұрақ:
Не себептен 1,2-даралардың фенотиптері әр түрлі болады?
3-сұрақ:
Қандай жағдайда осы даралардың фенотиптері бірдей болуға тиіс?
ІІІ. Жаңа сабақ.
Бүгін біз өзгергіштіктің екінші түрі мутациялық өзгергіштікпен танысамыз.
/Слаид 6, 7/
Мутация - организм генотипінің, яғни хромосомалар мен олардың құрамды бөліктері – гендердің өзгеруіне байланысты кездейсоқ пайда болатын, тұқым қуалайтын өзгергіштік. /Слаид 8/
Мутация деген ұғымды ең алғаш голландиялық ботаник және генетик Гуго Мари Де Фриз (1848-1935) енгізді. /Слаид-9. ғалымның суреті/
Ол есекшөп (энотера) өсімдігінің кейбір белгілерінің қалыпты жағдайдан ауытқитындығын және ол тұқымқуалайтындығын байқады.
Осы зерттеулерден кейін 1901 жылы «Мутациялық теория» деген еңбегі жарыққа шықты. /Слаид 10/
Мутация сыртқы орта факторларының әсерінен пайда болады. Оларды мутагендер деп атаймыз. Оның үш түрі бар:
/Слаид 11/
Экологиялық жағдайлардың бұзылуы организмнің мутацияға ұшырауына негізгі себеп болып отыр.

Мутациялар организмнің қандай жасушаларында пайда болатындығына байланысты 2-ге бөлінеді.

r
Ô
,
F


F
hÝ
hÝ
геномдық және ци