Жалаң және жайылма сөйлем

та денеңдi,
Тарсылдатпай едендi
Орнымыздан тұрып ап
Жүгiрейiк бiр уақ.
Бiр, екi, үш, бiр, екi, үш.
Аяқты алға созайық
Тiк көтерiп, қозғайық.
Тым сылбыр да болмайық
Алға қарай озбайық.
Бiр, екi, үшi, бiр, екi, үш.
Ой толғаныс

Септік жалғау зат есімге жалғанғанда, оған белгілі бір грамматикалық мағына үстеп, сөйлемде оны басқа сөздермен байланысқа түсіреді. Қазақ тілінде 7 септік түрі бар:
Зат есім көптік, тәуелдік жалғауда тұрып та септеле береді.
Көптік жалғаулы зат есімнің септелуі оның жекеше түрде септелуімен бірдей.
Септік---- Жекеше Көптік жалғаулы
АЫдыс -- Ыдыстар
І Ыдыстың --- Ыдыстардың
Б----- Ыдысқа ----- Ыдыстарға
Т ----- Ыдысты ---- Ыдыстарды
Ж ---- Ыдыста ----- Ыдыстарда
Ш ---- Ыдыстан -----Ыдыстардан
К ----- Ыдыспен --- -Ыдыстармен
Тәуелденген зат есімнің септелуі
Септік--Жай септеу ----Тәуелді септеу
-----І жақ----ІІ жақІІІ жақ
А --- Кітап ----Кітабым Кітабың ----Кітабы
І ---- Кітаптың---- --Кітабымның -Кітабыңның -----Кітабының
Б --- Кітапқа --Кітабыма ---Кітабыңа ---Кітабына
Т --- Кітапты -Кітабымды --Кітабыңды -Кітабын
Ж ---Кітапта --Кітабымда---Кітабыңда--Кітабында
Ш - -Кітаптан -Кітабымнан -Кітабыңнан Кітабынан
К ---Кітаппен Кітабыммен -Кітабыңмен Кітабымен
Септіктердің сұрақтары мен жалғаулары
Атау - кім? не?
Ілік - кімнің? ненің? -ның, -нің, -дың, -дің, -тың, -тің
Барыс - кімге? неге? қайда? -ға, -ге, -қа, -ке, -а, -е -на, -не
Табыс - кімді? нені? -ны, -ні, -ды, -ді, -ты, -ті, -н
Жатыс - кімде? неде? қайда? -да, -де, -та, -те, -нда, -нде
Шығыс - кімнен? неден? қайдан? қашаннан? -нан, -нен, -дан, -ден, -тан, -тен
Көмектес - кіммен? немен? қалай? -мен, -бен, -пен
Өзін-өзі бақылап, б