Axborotlarni kodlash

sh uchun ham qollanilgan.
Qadimda axborotlarni kodlash
Hayotda axborotni kodlashning kopdan kop usullari mavjud. Birinchi kodlashni qollagan inson Qadimgi Gretsiyaning sarkardasi Lisandra hisoblanadi. U axborotni mahfiy saqlash, yani kodlash uchun malum bir qalinlikdagi "Stsital" tayoqchasini oylab topgan. Kodlashning bu usuli orin almashtirish usuli deb ataladi.
"Stsital" tayoqchasiga misol Matn: "VATAN-ONA"
Kodlash natijasi:
VAOANNT -A
Qadimgi grek imperatori Yuliy Sezar ham axborotni mahfiyligini saqlash uchun matnni kodlash usulini oylab topgan. "Sezar shifri" matndagi harfni alifboda ozidan keyin kelgan uchinchi harfga almashtiradi. Bunda alifbo doiraviy yozilgan hisoblanadi. Bu kodlash usuli alifboni surish usuli deyiladi.
Matn:
"Ozbekiston -- kelajagi
buyuk davlat"
"Sezar shifri" usuli qollanganda: "Ashfhnlvxrq -- nhoemejl fyo"yn gezoex"
Sezar usulidan foydalanganda belgini istalgancha surish mumkin.
Axborotlarni kodlashning usullari
Semyuel Morze 1837-yilda elektr magnit telegraf qurilmasini ixtiro qilgan va 1838-yilda shu qurilma uchun telegraf kodini ishlab chiqqan. Axborotlarni kodlashda ishlatiladigan usullardan biri axborotlarni telegraf kodi yordamida kodlash usulidir. Unda turli harf va raqamlar nuqta va tirelarning maxsus ketma-ketligi korinishida ifodalangan. Yani axborot uchta belgi yordamida kodlanadi: "uzun signal" (tire yordamida ifodalanadi), "qisqa signal" (nuqta yordamida ifodalanadi), "signalsiz" (boshliq, pauza bilan ifodalanadi). Mazkur kodlash usuli hanuzgacha qollanib kelinmoqda. Morze kodlash usulini notekis (ozgaruvchi) kod deb yuritiladi. Insoniyatga malum belgilar bu usuldagi i