топтасып, аналықтары жеке орн-ды. Бұған жататындар: қарағай, шырша, балқарағай, арша. Осылардың х/ш маңызы зор: олар басқа жасыл өсімдіктер сияқты орг-қ заттар түзеді. Қарағайлар сусымалы құмдарға өсіп, олардың жылжуын тоқтатады. Олар өз бойынан ерекше буланып шығатын заттар шығарады. Олар орманда ғана емес, көптеген жақын жердегі зиянды бактерияларды тежейді.
Май қарағай туысы- ағашы жұмсақ, құрылыс материал ретінде де,әр түрлі бұйымдар жасауға да қолданылады. Сонымен қатар оны қағаз өндірісінде шикізат ретінде пайд-ды. Қылқанынан лак жасауға қажетті эфир майы алынады. Жас бұтақтарында камфора болады. Май қарағай бальзамы жараны жазуға бірден бір қажетті дәрі.
Шырша туысы- қабығы ақшылдау сұр түсті, бұтақтары топтасып орналасқан, биік ағаштар. Қылқаны төрт қырлы болып келеді, жалғыздан орн-ды, әр жағында бір-бірден ақ түсті жолағы болады. Тамыры терең кетпейді. Көлеңке сүйгіш өсімдік. Ағашын құрылыс материалдарына, әр түрлі бұйым жасауға, отынға қағаз жасауға қол-ды. Ағашынан смола, канифоль, вар, скипидар алады. Қабығында тері илеуге қажетті заттар бар.
Бал қарағай туысы- үлкен ағаш, бұтақтары топтасы орналасады, жарыұты жақсы көреді. Жазда көктеп, қыста қылқандарын тастайды. Жапырақтары ұзын сабақтарында біреуден, қысқасында топтасып орна-ды. Ағашы қызыл, смолаға бай, аса берік, суда шірімейді. Сондықтан шпал дайындауға, кеме жасауға шахтаның астына тіреу ретінде, отынға ж/е қағаз алуға қолданады. Қарағай туысы-улен емес кіші ағаштар, бұтақтары топтасып орн-ды. Жапырақтары 2-5 тен топтасып орн-ды. Аналық стробильдері екі үш жылда пісіп жетіледі. Құрылыс материалы ретінде қол-ды. Діңінен сағыз, смола, канифоль, скипидар алады. Қылқанында аскорбин қышқылы болады. Жас өркендерин мед-да қол-ды.
8. Үйге тапсырма: Ашық тұқымды өсімдіктердің табиғаттағ
Страницы: << < 84 | 85 | 86 | 87 | 88 > >>