тары мен популяция топтары кіреді. Түрге өр түрлі тур тармактары мен популяция топтары кіреді. "Түр" деген үғымды XVII ғасырдың соңында ағылшын табиғат зерттеушісі Джон Рей (1628 -- 1705 жж. ) енгізген. Бір түрге жататын барлык даралардың шығу тегі ортак және мінез-кыльщтары үксас. Түр критерийлері -- морфологиялык, генетика - лык, физиологиялык, биохимиялык, географиялык, экологиялык деп бөлінеді. 1. Морфологияльщ критерий -- бір түрдегі даралардың сыртқы жөне ішкі белгілерінің үқсастығы. Дегенмен табиғатта морфология - лык жағынан үксас, бір түрге жатпайтын, хромосомалар жиынтығы әр түрлі болғандықтан, бір-бірімен шағылыса алмайтын түр "косар-лары" кездеседі. Безгек масасы, егеуқүйрыктьщ бірнеше түр косары бар. Эр жерде таралған егеукүйрьщтардың хромосома саны эр түрлі. 2. Генетикалык критерий -- өр түрдің езіне төн хромосома-ларыньщ саны, тнгіні, мөлшері түрліше болғандыктан, бір түр мен екінші түр даралары бір-бірімен шағылыспайды. Егер түраралык шазгылысу бола калган жағдайда, оларда тіршілік етуге кабілетсіз гаметалар, зиготалар, үрыктар жөне үрпактар түзіледі. 3. Физиологиялык критерий - бір түрдің зат алмасу, көбею, тітір-кену жөне т. б. үқсастығын сипаттайды. 4. Биохнмиялық критерий -нөруыздың кұрылысы мен күрамының түрліше болуьгаан түрлер алуан түрлі болады. Сондыктан биохимия-лык критерий өр түрдің жеке топтарьшда жоғары молекулалық органикалык косылыстар синтезделетінін анықтайды. 5. Географиялық критерий -- түрдің таралу аймағын (ареал) анықтайды. Түрдің таралу аймағы (үлкен, кіші, түтас, үзілмелі) болады. Бір таралу аймағында пайда болған түрлер эволюция процесінде кеңейеді жөне өзгереді. Мысалы, мамонт ағашы мен мөңгі жасыл секвоя -- мезозой заманынын. бор кезеңінде дамыған көнезамандык түрлер. Кайнозой заманынын үштік кезенінде Солтү
Страницы: << < 1 | 2 | 3 | 4 > >>