ардың бір-біріне ықпал етіп, өзгеріп, айтылуын немесе жазылуын үндестік заңы дейді. Үндестік заңы 2-ге бөлінеді: буын үндестігі, дыбыс үндестігі. Буын үндестігі сөз ішіндегі дауысты дыбыстардың бірыңғай жуан немесе бірыңғай жіңішке болып келуін айтады. мысалы: Әже, инелік. Ата, инабат, уақыт.
Мағынаны тану
Мәтінді тізбектеп оқу
Сергіту сәті
Иiлiп оңға бiр, иiлiп, солға бiр.
Жаттығу жасаймын.
Оң аяқ, сол аяқ, оң аяқ , сол аяқ
Жаттығу оңай-ақ.
Ой толғаныс
Есіңде сақта!
ДЫБЫС ҮНДЕСТІГІ
(Ассимиляция)
Түбір сөз бен қосымша, сөз бен сез арасыңдағы дыбыстардың бір-біріне ұқсата әсер етуі дыбыс үндестігі аталады. Мысалы, қалалық, мәнерле, мәжіліске, мектепте, сияқты мысалдарда қала, мәнер сөздеріне қосымшанын үнді дыбыстан басталып жалғануына сөздің соңындағы дауысты және үнді дыбыстар әсер еткен. Ал мәжіліс, мектеп сөздеріне қосымшаның қатаңнан басталып жалғануына сөз соңындағы қатаң дыбыстар қосымшаның өзіне жақын қатаңнан басталуына ықпал еткен.
Дыбыс үндестігі үшке бөлінеді: Ілгерінді ықпал, кейінді ықпал, тоғыспалы ықпал.
ә) Сөздер неден құралады?
Әріп деп нені айтамыз?
Дыбыс дегеніміз не?
Ребустарды шешеді Ребустың шешуі болған сөздердің айтылуы мен жазылуын салыстырады. 22 беттегі 5 жаттығу бойынша ребустың шешуі: түнгі, сәнқой
Жазылуы Айтылуы
Түнгі түңгі
Сәнқой сәңқой
Ережені пысықтайды:
Түбірдің соңғы н дыбысы к,қ,ғ,г
Дыбыстарының алдынан келгенде айтуда ң болып өзгереді.
Үй тапсырмасы
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау,ереже жаттау
Күнделіктеріне жазады
Бағалау
Бағалау парақшаларын толтыру.
Қазақ тілі
Уақыты:
Кабинет:
Мұғал
Страницы: << < 5 | 6 | 7 | 8 | 9 > >>