а сөздері қай оқшау сөзге тән?
5. Дербес мағынасы жоқ, адамның көңіл-күйін білдіретін немесе жануарларға қаратылып айтылатын сөз табы?
6. Зат есімнің сұрағы?
7. Соңғы септікті ата?
2. Түсіну. Жаңа сабақ. Тақырыбы: "Есімдік. Жіктеу есімдігі. "
Зат есім, сын есім, сан есімнің орнына жүретін сөз табы есімдіктер кейде орынбасар сөздер деп аталады.
Есімдіктер есім сөздердің (зат есім, сын есім, сан есім) атын да, белгісін де, санын да атамай, тек соларды нұсқап, меңзеп көрсетеді де, олардың орнына қолданылады.
Есімдіктер мағынасына қарай жеті топқа бөлінеді:
Жіктеу:мен, сен, сендер, сіз, сіздер, ол, олар, біз, біздер
Сілтеу:ол, сол, бұл, осы, анау, сонау, әне, міне, әнеки.
Сұрау:кім? не? қалай? қашан? қандай? т. б.
Өздік:өз, өзім, өздері, өзіміз, өзінен, өзімнің, өздеріңіз.
Жалпылау:бар, барша, барлық, бәрі, күллі, бүтін, түгел.
Белгісіздік:әр, қай, бір, біреу, әлде, кей (әркім, әлдебір)
Болымсыздық:ештеңе, ештеме, дәнеңе, ешкім, ешқашан.
Белгілі бір (затқа, адамға қатысты) жақтық ұғыммен байланысты қолданылатын есімдіктің түрі жіктеу есімдігі деп аталады.
Жіктеу есімдіктері: мен, сен, сіз, ол, біз (біздер), сендер, сіздер, олар. Жіктеу есімдіктерінің үш жағы және жекеше, көпше түрі бар.
Жақ Жекеше түрі Жақ Көпше түрі
І Мен (айтушы, сөйлеуші) І Біз (айтушылар, сөйлеушілер)
ІІ (анайы) Сен (тыңдаушы) ІІ (анайы) Сендер (тыңдаушылар)
ІІ (сыпайы) Сіз (тыңдаушы) ІІ (сыпайы) Сіздер (тыңдаушылар)
ІІІ Ол (бөгде жақ) ІІІ Олар (бөгде жақ)
Жіктеу есімдігінің жеке түрінің септелуі.
А. Мен сен ол
І. Менің сенің оның
Б. Маған саған оған
Т. Мені сені оны
Ж. Менде сенде онда
Ш. Менен сенен одан
К. Менімен сенімен онымен
3. Қолдану.
Страницы: << < 1 | 2 | 3 | 4 > >>